DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

      Yaşamımız boyunca sürekli hareket etmek zorundayız. Yürüme, koşma, yüzme, yazı yazma, bisiklet sürme gibi faaliyetler için hareket etmeliyiz. Vücudumuzun yapmış olduğu her türden hareketi destek ve hareket sistemimiz gerçekleştirir.

v  Destek ve hareket sistemimizin belli başlı görevleri şunlardır.

ü Vücudun dik durmasını sağlar.

ü Vücuda şekil verir.

ü Hareket etmemizi sağlar.

ü Kan hücrelerinin üretilmesine yardımcı olur.

ü Yapısında kalsiyum ve fosfor gibi mineralleri depolar.

ü İç organlarımızı korur.

v  Destek ve hareket sistemimiz iskelet ve kaslardan oluşur.

İSKELET SİSTEMİ

Kemik, eklem ve kıkırdaktan oluşan yapımıza iskelet denir. Gelişimini tamamlamış bir insanda 206tane kemik vardır. Yeni doğmuş bir bebekte ise 300’ü aşkın kemik bulunur. Bebeklerdeki kemikler gelişimini tamamladıkça kemikler kaynaşarak birleşir ve kemik sayısı azalır.

v  İskelet sistemimiz; Kafatası, Göğüs Kafesi, Kollar ve Bacaklar, Omurga olmak üzere 4 kısımdan meydana gelmektedir.

v  İskeletimiz kemiklerden meydana gelir.

 KEMİKLER

Kemikler dış görünüşlerine göre 3 çeşittir.

   1.      Uzun Kemikler

ü  Boyu eninden uzun olan kemiklerdir.

ü  Kol ve bacaklarımızda bulunur.

2.      Kısa kemikler

ü  Yaklaşık olarak boyu ve eni aynı uzunluktaki kemiklerdir.

ü  El ve ayak parmak-bilekleri ve kulakta (çekiç, örs, üzengi) bulunur.

       3.      Yassı kemikler

        ü  Eni boyundan fazla olan kemiklerdir.

        ü  Kafatası, kaburga ve kalça kemiğinde bulunur.

Kemiğin Yapısı

1.      Kemik Zarı

ü  Bütün kemiklerin dışında bulunur. Kemiğin enine büyümesini, beslenmesini ve onarılmasını sağlar.

2.      Kıkırdak

ü  Kemiklerin aşınmasını engeller. Kemiğin boyuna uzamasını sağlar.

3.      Sert Kemik Dokusu

ü  Kemiğin en sert ve dayanıklı kısmıdır. Kemik zarının hemen alt kısmında yer alır.

4.      Süngerimsi Kemik Dokusu

ü  Gözeneklidir. İçerisinde kırmızı kemik iliği bulunur.

5.      Kırmızı Kemik İliği

ü  Kan hücrelerini üretir.

6.      Kan Damarları

ü  Kemiğin beslenmesini ve atık maddelerin taşınmasını sağlar.

7.      Sarı Kemik İliği

ü  Sadece uzun kemiklerde bulunur. Yağ depolamak ve akyuvar üretmekle görevlidir. Kırmızı kemik iliği yetersiz kaldığında kan hücresi üretir.

                                                           EKLEMLER

v  Eklemler kemiklerin bağlantı yerlerinde yani 2 kemik arasında bulunur.
v  Kemiklerin daha rahat hareket etmesini sağlar.
v  Bir eklemin yapısı incelendiğinde eklemin yapısında eklem bağı, eklem sıvısı ve kıkırdak bulunur.

Eklem Bağı: Kemiklerin daha rahat hareket etmesi sağlamak için kemikleri birbirine bağlayan yapıdır.

Eklem Sıvısı: Kemiklerin daha rahat hareket etmesini sağlar. Kemiklerin aşınmasını engeller.

Kıkırdak: Kemikler arasındaki sürtünmeyi önler.

v  Eklemler çalışma yeteneklerine göre 3 gruba ayrılır.

1.      Oynar Eklemler

ü  Hareket yeteneği çok fazla olan eklemlerdir.

ü  Yürüme, koşma gibi faaliyetleri daha rahat yapmamızı sağlar.

ü  Kol ve bacaklarda bulunur.

2.      Yarı Oynar Eklemler

ü  Hareket yeteneği kısıtlı olan eklemlerdir.

ü  Omurlarda ve alt çenede bulunur.

3.      Oynamaz Eklemler

ü  Hareket yeteneği yoktur.

ü  Kafatası ve kalça kemiğinde bulunur.

                  KASLAR

      Vücudumuzun hareket etmesi için sadece iskelet sistemimiz yetmez. Vücudumuzda

gerçekleşen bütün hareketlerin yapılmasını sağlayan lifli yapılara kas denir. Kaslarında

vücudumuzda belli başlı görevleri vardır. Bunlar;

v  Kaslarımızda vücudumuzun hareket etmesine yardımcı olur.

v  Kaslar vücudumuza şekil verir.

v  Kanın vücuda pompalanmasını sağlar.

v  İç organların çalışmasına yardımcı olur.

Yapı ve özelliklerine göre kaslar 3 kısımdan oluşur.

1.      Çizgili Kaslar

ü  Çizgi şeklindedirler.

ü  Kırmızı renktedirler.

ü  Çift çekirdeklidirler.

ü  İstemli çalışır.

ü  Hızlı kasılır, çabuk yorulurlar.

ü  Kol, bacak, dil de bulunur.

2.      Düz Kaslar

ü  Mekik şeklindedir.

ü  Beyaz renklidir.

ü  Tek çekirdeklidir.

ü  İstemsiz çalışır.

ü  Yavaş kasılır, yorulmazlar.

ü  Yemek borusu, iris, mide de bulunur.

3.      Kalp Kası

ü  Şekil ve görünüş olarak çizgili kasa benzer.

ü  Görev ve çalımsa prensibi düz kasa benzer.

ü  Sadece kalp de bulunur.

        Kaslarımız Nasıl Çalışır?

ü  Kaslarımız kasılıp gevşeyerek çalışırlar.

ü  Kaslar zıt çalışan çiftler halinde bulunurlar. Bu çiftlerden irisi kasılırken diğeri ise gevşeme özelliğine sahiptir.

ü  Kasılan kasın boyu kısalır. Gevşeyen kasın boyu ise uzar.

ü  Kasılan kaslar sertleşerek şişer. Gevşeyen kas ise yumuşayarak incelir.

       Destek ve Hareket Sisteminin Sağlığı İçin Ne Yapılmalıdır?

ü  Düzenli beslenilmeli ve spor yapılmalıdır.

ü  Bol miktarda mineral ve protein tüketilmelidir. ( et, süt, yumurta gibi.)

ü  İskelet sistemimizi zorlayacak hareketlerden kaçınmalıyız. ( ağır yük kaldırılmamalı.)

ü  Kalsiyum (Ca), fosfor (P) ve özellikle D vitaminli besinler tüketmeliyiz.

ü  Otururken ve yürürken vücudun dik olmasına dikkat etmeliyiz.

      Kırık, Çıkıklar, Çatlamalar, Ezilmeler, Romatizma, Bel ve Boyun fıtıkları, Kas Krampları,

Raşitizm gibi hastalıklar destek ve hareket sisteminde görülen hastalıklardır.