İnsan
vücudu milyarlarca hücreden oluşur. Hücreler yaşamsal faaliyetlerini
sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji
besinlerden sağlanır. Canlıların hücrelerinde enerjinin üretilebilmesi için gerekli olan besin ve oksijenin
hücrelere taşınması gerekir. Ayrıca hücrelerde yaşamsal faaliyetler sonucu
oluşan karbondioksit gazı ile
zararlı atık maddelerin de
boşaltım sistemi organlarına getirilerek vücut dışına atılması gerekir. Besin ve
oksijenin hücrelere taşınması ve atık maddelerin vücut dışına atılmasında
dolaşım sistemi görevlidir.
İnsanda dolaşım
sitemi; kalp, kan ve damar olmak üzere 3 kısımdan oluşur.
A.
KALP
İnsan kalbi (yüreği ) herkesin yaklaşık
kendi yumruğu büyüklüğündedir. Kalp, göğüs boşluğunda, diyaframın üstünde ve
iki akciğer arasında ve herkesin yumruğu büyüklüğündedir. Yaşlandıkça kalp
büyüyebilir. Göğüs kafesi tarafından korunur. Göğsün orta bölgesinde sola doğru
yer alır. ( Bundan dolayı sol akciğerimiz küçüktür.)
Kalbin Görevi;
Kalbin Görevi;
Kalp, kasılıp gevşeyerek kanın
damarlar içinde bütün vücudu dolaşmasını sağlar. Kalp, vücutta pompa görevini
görür. Kanı vücuda pompalar ve tekrar toplar.
Kalbin Yapısı;
v Kalp, çizgili
kaslardan yapılmıştır fakat isteğimiz dışında çalışır.
v Kalp, üstte iki
kulakçık, altta iki karıncık olmak üzere toplam 4 odacıktan
oluşur.
v Kulakçıkların
arasında ince, karıncıkların arasında kalın kas tabakası bulunur. (Bu nedenle
karıncıklar, kulakçıklardan daha güçlü kasılırlar ve gevşerler).
v Kulakçıklar ve
karıncıklar arasında, kulakçıklardan karıncıklara kan geçişini sağlayan kapakçıklar
bulunur. Kapakçıklar, kulakçıklar kasıldığında kanın karıncıklara inmesini
sağlar, karıncıklar kasıldığında kanın karıncıklardan kulakçıklara dönmesini
engeller.
v Kalbin sağı ve
solu kaslardan yapılan duvar ile ikiye ayrılmıştır.
v Kalbin sol
tarafında temiz kan, sağ tarafında kirli kan bulunur.
v Kalpteki kan,
karıncıklardan pompalanır.
v Kalbin üzerini
örten kalın, esnek ve dayanıklı olan zara kalp zarı denir.
v Besin ve
oksijen yönünde zengin olan açık renkli kana temiz kan denir.
v Besin ve
oksijen yönünde fakir olan koyu renkli kana kirli kan denir.
B.
DAMARLAR
Vücudu bir ağ gibi saran ve
içinde kan dolaşan kapalı borucuklardır. Kan damarları vücudu bir ağ gibi
sararak temiz kanın vücuttaki bütün hücrelere iletilmesini ve hücrelerde
kirlenen kanın tekrar toplanmasını sağlar.
Kan damarları yapı ve
görevlerine göre atardamarlar,
toplardamarlar ve kılcal
damarlar olmak üzere 3 çeşittir.
1.
ATARDAMARLAR
v Kalpten vücuda
yani organlara kan taşırlar.
v Temiz kan taşırlar.
(Sadece akciğer atardamarı kirli
kan taşır.)
v Kalbin sol
karıncığından çıkan, temiz kanı vücuda taşıyan en büyük atardamara aort
atardamarı denir.
v Kalbin sağ
karıncığından çıkan ve kirli kanı akciğerlere taşıyan atardamar akciğer
atardamarıdır.
v Kan akış
hızının ve kan basıncının en fazla olduğu damarlardır.
2.
TOPLARDAMARLAR
v Vücuttaki yani
organlardaki kanı kalbe getirirler.
v Kirli kan
taşırlar. (Sadece akciğer toplardamarı
temiz kan taşır.)
v Kalbin sağ
kulakçığına gelen ve vücutta kirlenen kanı kalbe taşıyan toplardamarlara alt
ve üst ana toplardamarlar denir.
v Kalbin sol
kulakçığına gelen akciğerlerde temizlenen kanı kalbe taşıyan toplardamar akciğer
toplardamarıdır.
v Toplardamarların
içinde sadece kalp yönünde açılan kapakçıklar bulunur.
v Kan akış hızı
ve kan basıncı atardamarlardan azdır.
3.
KILCAL DAMARLAR
v Atardamarlarla toplardamarları birbirine bağlayan ve vücuttaki hücrelerin
arasını ağ gibi saran damarlardır.
v Atardamarlardan aldığı temiz kandaki besin ve oksijeni hücrelere verir.
v Hücrelerde oluşan karbondioksit gazı ile zararlı ve atık maddeleri alarak
toplardamarlara verir.
v En ince damarlardır.
v Kan akış hızı en yavaş olan damarlardır.
v Kan ile hücreler arasında madde alışverişini sağlar.
0 yorum:
Yorum Gönder