CANLILAR ve ENERJİ İLİŞKİLERİ

        Belirli bir kısımda bulunan canlılar ile cansız varlıkların karşılıklı ilişkileri ile meydana gelen ve sürekli devam eden siteme ekosistem denir. Orman, Deniz, Okyanus ekosisteme birer örnektir.

      Ekosistemdeki bütün canlılar hayatlarını sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyacı olduğu bu enerjiyi besinlerden alırlar. Canlılar besinleri elde etme şekillerine göre gruplara ayrılırlar. Bunlar;

1.      Üreticiler

2.      Tüketiciler

3.      Ayrıştırıcılar

1.      Üreticiler

Kendi besinini kendisi üreten canlılara üreticiler denir.

Üreticiler;

v  Yeşil Bitkiler

v  Mavi – Yeşil Algler

v  Siyona Bakteriler ve Öglena

2.      Tüketiciler

Besinini dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketiciler denir.

Tüketiciler;

v  Otçul Canlılar ( ot ile beslenen canlılar )

v  Etçil Canlılar ( et ile beslenen canlılar )

v  Hepçil Canlılar ( hem et ile hem de ot ile beslenen canlılar )

      

Örneğin; koyun otçul, aslan etçil, ayı hepçil canlıdır.

3.      Ayrıştırıcılar

      Ölmüş ve çürümüş canlı kalıntılarını ayrıştırarak toprağa geri kazandıran ve bu maddeleri üreticilerin geri kullanmasını sağlayan canlılara ayrıştırıcılar denir.

BESİN ZİNCİRİ    

     Bir ekosistemdeki bütün canlılar arasındaki beslenme ilişkisine besin ağı denir. Bir besin ağında canlılar arasında gerçekleşen enerji akışına besin zinciri denir. Besin ağları birçok çeşit besin zincirlerinden oluşur.

Bir besin zincirinde enerji akışı alttan üste doğrudur. Yani enerji akışı üreticilerden tüketicilerde doğru akar. Enerji akışı yukarılara çıktıkça azalır. Canlılar enerjilerinin sadece %10’luk kısmını bir üst basamağa aktarırlar. Enerjilerinin geri kalan kısmını kullanır ve bir kısmını dışarı atık olarak atar.

      Bir Besin Piramidinde Aşağıdan - Yukarı Çıkıldıkça;

         1.      Enerji azalır.

         2.      Birey sayısı azalır.

         3.      Biokütle azalır.

         4.      Aktarılan enerji azalır.

         5.      Vücut büyüklüğü artar.

Bir Besin Piramidinde Şu Değişimler Gerçekleşir;

      1.      Üretici sayısı artarsa, bütün tüketicilerin sayısı da artar.

    2.      Otçul canlıların sayısı artarsa, üreticilerin sayısı azalır, etçil ve hepçil canlıların sayısı artar.

    3.      Etçil canlıların sayısı artarsa, otçullar azalır, üreticiler artar ve hepçillerin sayısı artar.

    4.      Hepçil canlıların sayısı artarsa, etçillerin sayısı azalır, otçulların sayısı artar ve üreticilerin sayısı azalır.