A. MİTOZ BÖLÜNME

HÜCRE BÖLÜNMELERİ

       Canlının en küçük yapı taşına hücre denir. Bütün canlılar hücre adı verilen birimlerden oluşurlar. Canlılar hücre sayılarına göre farklılıklar gösterirler. Sadece bir hücreden oluşan canlılara bir (tek) hücreli canlılar, birden fazla hücreden oluşan canlılara ise çok hücreli canlılar denir. Amip, öglena bir hücreli canlılara, insan, hayvan ve bitkiler ise çok hücreli canlılara örnektir.

     Canlılarda görülen büyüme, onarım ve üreme gibi olayların hepsi hücre bölünmesi ile meydana gelir.  Hücre bölünmeleri 2’ye ayrılır.

1.      Mitoz Bölünme

2.      Mayoz Bölünme

A.     MİTOZ BÖLÜNME

Ø  Mitoz bölünme tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.

Ø  Mitoz bölünme çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve onarımı sağlar.

Ø  Mitoz bölünme insanda vücut hücrelerinde (2n) görülür ve yaşam boyu devam eder.

Ø  Mitoz bölünme sonucu 2 yeni hücre oluşur.

Ø  Mitoz bölünme geçiren bir hücre tekrar mitoz bölünme geçirebilir.

Ø  Mitoz bölünme sonucu oluşan canlıların sadece büyüklükleri farklı olabilir.

Ø  Mitoz bölünme sonucu oluşan hücrelerin kalıtsal özellikleri birbiri ile tamamen aynıdır.

Ø  Mitoz bölünme sonucu kromozom sayısı sabit kalır değişmez.

Mitoz Bölünme gerçekleşirken şu olaylar meydana gelir;

Hazırlık Evresinde;

Ø  Hücre büyür, gelişir ve bölünmeye hazır hale gelir.

Ø  Kalıtım maddesi ( DNA ) kopyalanır.

Ø  Kromozomlar oluşmaya başlar.

Çekirdek Bölünmesinde;

1.      Evre: Profaz

Ø  Kromozomlar oluşmuştur.

Ø  Çekirdek, çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolur.

2.      Evre: Metafaz

Ø  Kromozomlar belirgin halde görünür.

Ø  Kromozomlar hücrenin ortasına (ekvatora) dizilirler.

3.      Evre: Anafaz

Ø  Kardeş kromozomlar iğ iplikleri yardımı ile kutuplara çekilir.

4.      Evre: Telofaz

Ø  İğ iplikleri kaybolur.

Ø  Kromozomlar ipliksi yapıya dönüşür.

Ø   2 tane çekirdek ve çekirdek zarı oluşur.

Sitoplâzma Bölünmesi;

Ø  Çekirdek ve çekirdek zarı oluşur.

Ø  Hayvan hücresi boğumlanarak bitki hücresi ise ara lamel oluşturarak          2 tane yeni hücre meydana getirirler.

KROMOZOMLARIN ÖNEMİ

       Canlıların kalıtsal özelliklerini taşıyan yapılara kromozom denir. Kromozom sayısının canlının gelişmişlik düzeyi veya vücut büyüklüğü ile ilişkisi yoktur. Aynı tür canlıların kromozom sayısı aynıdır. Farklı tür canlıların kromozom sayısı ise aynı veya farklı olabilir.

      Bazı canlıların kromozom sayıları şu şekildedir.