1.SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ

      

      

      Cisimlere sıvılar tarafından ağırlığa zıt yönlü kaldırma kuvveti uygulanır. Cisme uygulanan kaldırma kuvveti cismin ağırlığı ile zıt yönde olduğu için cismin ağırlığında azalma meydana gelir. Bundan dolayı sıvıların kaldırma kuvveti (Fĸ) bulunurken; cismin havadaki ağırlığından (GH) sıvıdaki ağırlığı (Gs) çıkarılır.

v  Sıvı içerisine bırakılan bir cisim sıvı seviyesinde artışa neden olur. Bu artış cismi batan hacmi artıkça kaldırma kuvveti artar. Yani kaldırma kuvveti batan hacimle doğru orantılıdır.

v  Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi cisim sıvı içerisine atıldığında 20 cmᶾ sıvının yerini değiştirmiştir. Cismin tamamı suyun içinde battığı için cismin hacmi 20cmᶾ ‘tür.  Yani cisimler sıvı içerisine batan kısımları kadar sıvının yerini değiştirirler.

YOĞUNLUK ( ÖZ KÜTLE )

      Bir cismin birim hacimdeki kütlesine yoğunluk (öz kütle) denir. Bir cismin yoğunluğunu kütlesini (m) hacmine (V) bölerek hesaplarız.  Yoğunluğun birimi g/cmᶾ olur. Yoğunluk kısaca “ d “ ile gösterilir.

Katı bir cismin ( demir parçası ) yoğunluğu hesaplanırken;

1.      Demir parçasının kütlesi eşit kollu terazi ile ölçülür.

   KÜTLE (m) = 60 g

2.      Demir parçası, 60 cmᶾ su ile dolu dereceli silindire atılır ve dereceli silindirde kaç cmᶾ su yer değiştirmiş hesaplanır. Demir bilye batacağı için yeri değişen su demirin hacmini verir.

       HACİM (V) =70 – 60 = 10cmᶾ

3.      Demir parçasının yoğunluğu bulunurken, kütlesi hacmine bölünerek bulunur.

YOĞUNLUK (d) = KÜTLE / HACİM   =  m / V  =  60/10 = 6 g/cmᶾ olarak bulunur.

YÜZME, BATMA VE ASKIDA KALMA

      Cisimler bir sıvı içerisine atıldığı zaman farklı özellikler gösterebilir. Yani su içerisindeki durumları farklılıklar gösterebilir.

v  Bir cisim yoğunluğu kendinden büyük bir sıvı içerisine bırakılırsa o cisim  yüzer.

ÖRNEK : Bir tahta parçası su içerisine atıldığı zaman suyun yüzeyinde yüzer.    ( Şekil X cismi )

v  Bir cisim yoğunluğu kendindinden küçük bir sıvı içerisine bırakılırsa o cisim batar.

ÖRNEK : Bir taş parçası su içerisine atıldığı zaman suyun dibine batar.        ( Şekil Z cismi )

v  Bir cisim yoğunluğu kendisi ile eşit bir sıvı içerisine atılırsa o cisim askıda kalır.

ÖRNEK : Bir yumurta tuzlu su içerisine atılırsa askıda kalabilir.                     ( Şekil Y cismi )

Kaldırma Kuvvetinin, Yüzme, Askıda Kalma ve Batma Arsındaki İlişki

      

      Bir cismin sıvı içerisindeki konumunu ve ağırlığını biliyorsak, cismin yoğunluğunu bilmeden kaldırma kuvveti hakkında yorum yapabiliriz.

 v  Cisim yüzerken kaldırma kuvveti cismin ağırlığına eşittir.

 v  Cisim askıda kalırken kaldırma kuvveti cismim ağırlığına eşittir.

 v  Cisim batmış ise kaldırma kuvveti cismin ağırlığından küçüktür. Çünkü kap tabanı tarafından cisme tepki kuvveti uygulanır.