Birbiri ile temas
halinde olan yüzeyler arasında harekete zıt yönde ortaya çıkan kuvvete sürtünme kuvveti denir.
Cisimle yüzey arasındaki sürtünme kuvveti
yüzeyin cinsine bağlıdır. Az pürüzlü(kaygan) yüzeylerde girinti ve çıkıntı az
olduğundan sürtünme kuvveti az olur. Pürüzlü yüzeylerde girinti ve çıkıntı
fazla olduğundan sürtünme kuvveti çok olur.
Ø Sürtünme kuvveti temas gerektirir.
Ø Cismin hareketine zıt yöndedir.
Ø Duran bir cismi harekete geçirmez.
Ø Olumlu ve olumsuz yönleri olabilir.
Sürtünmenin Olumsuz Yönleri
Ø Hareketin zorlaşması,
Ø Sürtünme nedeniyle kapıların
gıcırdaması,
Ø Elbiselerimizin aşınarak eskimesi,
Ø Kapı, pencere vb. gıcırdaması,
Ø Hareketli makine parçalarının
aşınması,
Alınacak Önlemler;
Ø Makinelerin hareketli parçalarının yağlanması
Ø Hareketli araçlara tekerlek takılması
Ø Fatih’in gemilerin altını yağlayarak
karada hareket ettirmesi
Ø Gıcırdayan kapıların yağlanması
Sürtünmenin Olumlu Yönleri
Ø Düşmeden kolayca yürüyebilmemiz,
Ø Yazı yazabilmemiz ve yazdıklarımızı
silebilmemiz,
Ø Paraşütçülerin yavaşça yere inmesi,
Ø Dağcıların dağa tırmanabilmesi,
Ø Eşyaların koyduğumuz yerde kalmaları,
Ø Frene basıldığında aracımızın
durması,
Alınacak Önlemler;
Ø Kışın araba lastiğine zincir
takılması ya da kar lastiği kullanılması,
Ø Merdivenlerde kaydırmaz bant
kullanılması,
Ø Haltercilerin halteri kaldırmadan
önce ellerine toz sürmesi,
Ø Futbolcuların ayakkabı tabanlarının
dişli yapılması,
Ø İş makinelerinin teker dişlerinin
daha büyük olması,
Hava Ortamında Sürtünme Kuvveti
Bir cisim hava ortamında hareket ederken
de cisme sürtünme kuvveti etki eder. Hava ortamında hareket eden cisimlerle
hava arasındaki sürtünmeye hava direnci
veya hava sürtünmesi denir.
Paraşütün yere yavaşça inmesinin, salıncakta sallanan çocuğun bir süre sonra
durmasının sebebi hava sürtünmesidir. Hava direnci, cismin hareketine zıt
yöndedir ve cismin hareketini zorlaştırır.
v Hava ve kara ortamında hareket eden
cisimler, karşılaşacakları hava direncine göre tasarlanır.
Ø Uçaklar hava direncini azaltacak
şekilde tasarlanırken, paraşütler hava direncini artıracak şekilde tasarlanır.
Ø Yelkenliler hava direnci sayesinde
hareket ederler.
Ø Göçmen kuşlar “V” şeklinde uçarak
hava direncinden daha az etkilenirler.
Ø Jet uçakları ve yarış otomobilleri
hava direncinden en az etkilenecek şekilde tasarlanırlar.
Ø Bisiklet yarışçıları hava direncinden
az etkilenmek için bisikleti başlarını öne eğerek sürerler.
Sıvı Ortamda Sürtünme Kuvveti
Su ile su içerisinde hareket eden
cisimlerin yüzeyleri arasındaki kuvvete su
direnci veya su sürtünmesi
denir. Su direnci cismin hareketini zorlaştırır.
Su içerisinde hareket
eden cisimler karşılaşacakları su direncine göre tasarlanırlar.
Ø Gemilerin “V” şeklinde yapılması su
direncini azaltır.
Ø Sürat tekneleri daha hızlı
gidebilmesi için daha sivri uçlu yapılırlar.
Ø Dalgıçların özel kıyafetleri su
direncini azaltır.
Ø Yüzücülerin yarışa başlarken suya
ellerini birleştirerek atlamaları su direncini azaltır.
0 yorum:
Yorum Gönder