EKOSİSTEMLER

Türden Ekosisteme

Canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için hava, su, besin gibi temel maddelere ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçlarını karşıladığı yaşam alanlarına Çevre denir. Bütün canlılar yaşamlarını devam ettirebilmek için beslenmek ve barınmak zorundadır. Nesillerinin devamını sağlamak için de üremek zorundadırlar.

       Aynı atadan gelen benzer özelliklere sahip kendi aralarında çiftleşebilen ve üreyebilen canlılara Tür denir. Ankara Keçisi, Sivas Kangal köpeği, Boa Yılanı, Kutup Ayısı, Van Kedisi birer türdür. Bütün canlılar tür değildir. Örneğin; kurt ve köpeğin çiftleşmesi sonucu oluşan kurt köpeği tür değildir. Çünkü kurt köpeğinin üreme yeteneği yoktur. Katırda bir tür değildir.

 Belirli bir bölgede yaşayan aynı türden bireylerin oluşturduğu topluluğa ise Popülâsyon denir. Karadeniz'deki hamsiler, bir çiftinin montofon inekleri, Giresun'daki fındık ağaçları, Van Gölü'ndeki inci kefalleri ve tiftik keçisi sürüsü popülâsyona örnektir. Popülâsyonların büyüklüğü doğum ölüm ve göç oranına bağlı olarak değişir. Doğum oranı ve dışarıdan göç fazla ise popülasyon büyür. Ölüm oranı ve dışarıya göç fazla ise popülasyon küçülür.

      Canlı türleri yaşamlarını kendileri için en uygun ortamda sürdürür. Örneğin kaktüsler çölde, Kurbağalar gölde, Aslanlar Afrika'da, Penguenler Kutup noktalarında yaşarlar. Bir canlının doğal olarak yaşayabildiği ve üretebildiği yaşam alanına Habitat denir. Bir habitat birden fazla türe ait olabilir. Başka bir değişle bir canlının doğada arandığı zaman bulunduğu yerdir.

      Belirli bir habitatta bulunan birden fazla canlı türü ile bu canlıların yaşayabilmesi için gerekli olan su hava toprak gibi cansız faktörler ile birlikte oluşturduğu sisteme Ekosistem denir. Dağlar, ormanlar, çöller, kutup noktaları, dereler birer ekosistem örneğidir. Dünya birçok ekosisteme ev sahipliği yapar. Ekosistemler canlıların yaşam alanlarına göre kara ve su ekosistemine olmak üzere ikiye ayrılır.

    Bir ekosistemde yaşayan canlı türüne ve sayısını belirleyen en önemli cansız faktör iklimdir. Havanın sıcaklığı yağış miktarı nem oranı o bölgede canlıları doğrudan etkiler. Bölgedeki bitki örtüsü su kaynakları ve besin miktarı da canlı çeşitliliğini etkiler.

ÇÖLLER

      Çöller canlılar açısından Zorlu etkilere sahiptir aşırı sıcak ve kuraklık buradaki bitki örtüsünün gelişimi engellemiştir yeryüzündeki karaların üçte birini kapsayan Çöller susuzluk ve aşırı sıcağa dayanabilen tak kaktüs kertenkele akrep yılan deve örümcek ve az sayıda insan yaşar. Dünyadaki en büyük çöl ekosistemi Sahra Çölüdür.

KUTUPLAR

      Kutuplar aşırı soğuk olduğu için Canlıların yaşayabilmesi zordur bitki örtüsü gelişmediği için besinde çok azdır Kutuplarda penguenler kutup ayısı Kutup tilkisi denizaslanı gibi canlılar Yaşar dünyada Kuzey ve Güney Kutbu kutup ekosistemine örnektir.

DENİZLER

      Yeryüzünde en büyük ekosistemlerden birisi de denizlerdir. İklim koşullarının uygunluğu sebebiyle mikroskobik canlılardan dünyanın en büyük memeli hayvanları olan balinalarda burada yaşar. Dünyadaki en büyük deniz ekosistemi Hazar Denizi’dir.

YAĞMUR ORMANLARI

      Bol miktarda yağmur alan iklimin ılıman olduğu bölgelerdir. Bitki örtüsü zengin olması burada yaşayan canlı türü sayısını çoğaltmıştır. Dünyanın sahip olduğu canlı türü sayısının yarıdan fazlası yağmur ormanlarında bulunmaktadır. Dünyadaki en büyük yağmur ormanı ekosistemi Amazon Ormanlarıdır.